Harelbeke

De versjes over het schaap Veronica verschenen eerst op de kinderpagina van 'Het parool' voor ze in 1951, 1953 en 1960 in drie delen gebundeld werden. Ze bieden wellicht de duidelijkste vertolking van Schmidts haat-liefdeverhouding met de burgerlijkheid. Enerzijds is er de sfeer van huiselijkheid en knusheid en anderzijds neemt ze met milde humor de bekrompenheid en hypocrisie op de korrel. Ze typeerde Het schaap Veronica zelf ooit als "een schilderijtje van bourgeoisie, waar ik me heel prettig in voelde. Als het enige schaap erin. Een dartel beest. Het waren sterk autobiografische versjes, ja. De duffe burgertroep die me toch dierbaar is, dat is het punt." (interview met Ischa Meier, Haagse Post, 1975). Het autobiografische komt niet alleen tot uiting in de figuur van Veronica die net als Schmidt kind gebleven lijkt, maar ook in de dominee (Schmidts vader was dominee waardoor ze zich altijd wat anders voelde dan de andere dorpskinderen) en in de dames Groen, die geïnspireerd zouden zijn door een paar adellijke dames uit Hannover.

De huiselijkheid heeft in het boek vooral te maken met een mentaliteit die in de jaren vijftig de burgerij typeerde. Schmidt roept ze op door typerende dingen en gebeurtenissen als theepot, borstrok, kolenkit, breien, wafelbak, vermicellisoep, een dagje naar het strand of naar het Keukenhof, een bezoek aan het warenhuis of het concertgebouw. Wat er ook tijdens de dag gebeurt, op het eind is er altijd wel thee met een beschuitje, soep met balletjes, een glaasje advocaat of rum of een andere versnapering waarmee de huiselijkheid bevestigd wordt.

Schmidt ontmaskert de bekrompenheid in het 'schandelijke' taaltje van de papegaai die in huis komt ('Stik', 'Bek houden') en in gebeurtenissen als een burenruzie omdat de dominee te luid zou zingen in bad. Na wat gekibbel gaan de dominee, de dames Groen en Veronica gewoon weer naar binnen en "Toen aten zij een boterham en waren heel tevree. / En morgen zing ik weer in 't bad, zo sprak de dominee." De houding van de verschillende hoofdpersonages in dit tafereeltje is typerend. De dames Groen jammeren en beginnen het eerst terug te schelden. De dominee is een tikkeltje schijnheilig: eerst bezweert hij de dames kalm te blijven, "hebt toch uw buren lief" maar zodra hij hoort dat het om hem begonnen is, snelt hij het balkon op en roept "Kom op! Hier is mijn blote vuist!" En het schaap Veronica gedraagt zich als een kind: ze wil een bloempot naar beneden gooien.

Typerend voor alle figuren is hun dubbelheid. De dames zijn erg gesteld op hun goede naam, maar roddelen zelf graag. De dominee praat heel voornaam ("Eilieve, het voorjaar jubelt in mijn hart.") en is erg keurig, maar gaat af en toe uit de band: zo springt hij de gracht in om een kanariepietje te redden en kruipt hij in nood zelfs langs de regenpijp het huis in. In alle omstandigheden beschermt hij de dames. Het schaap Veronica is misschien nog het meest complex. Enerzijds is ze nog een kind: ze houdt van prentenboeken, zeurt om een verhaaltje voor het slapengaan, maakt zichzelf en het huis vuil en wordt gewassen door de dames; anderzijds is ze een leeftijdloze dame met brillantine en krulletjes.

De versjes uit Het schaap Veronica illustreren Schmidts rijmmeesterschap. Elk tafereel bestaat uit vijf kwatrijnen met gekruist rijm, afgerond met twee gepaard rijmende regels. De versregels zijn opvallend lang (zeven jamben) wat het verhalende karakter versterkt. Ik citeer het beroemd geworden begin: "Kom, zei het schaap Veronica, ik ga eens op visite, / ik ga eens op visite bij de oude dames Groen; / die zitten 's morgens vroeg al zo gezellig in de suite. / Kom, zei het schaap Veronica, dat zal ik maar eens doen."

[Jan Van Coillie] Verberg tekst

Humoristische, hier en daar wat kolderieke gedichtjes over de dagelijkse belevenissen van het schaap Veronica, de deftige dametjes Groen en een dominee. Ze gaan over onderwerpen in verschillende periodes van het jaar (zomer, Sinterklaas, Kerstmis, schaatsen, bollenvelden) en ademen een typisch knusse, Hollandse sfeer. Sommige woorden doen wat ouderwets aan (altoos, mededogen) wat niet verwonderlijk is, want de eerste druk dateert van 1951. Ook zitten in de tekst kleine, niet hinderlijke knipoogjes naar volwassenen. De talrijke paginagrote illustraties sluiten erg goed aan bij de tekst. Deze gebonden en qua uiterlijk goed verzorgde bundel is nog steeds de moeite waard voor kinderen vanaf ca. 9 jaar. De uitgave is voorzien van een nieuw omslag en de uitvoering is enigszins gewijzigd.