Waar andere Nederlandstalige schrijvers uit hun literaire tournee doorheen Zuid-Afrika louter een reisverhaal puren, schreef Kader Abdolah een bijzondere roman waarin hij reisindrukken mengt met de herinneringen van Iraanse linkse activisten en met teksten uit de Zuid-Afrikaanse en Iraanse/Perzische literatuur.

Twee vertellers voeren het woord. Dawoed is een Iraans-Nederlandse journalist die samen met twee Nederlandse dichteressen op toernee is doorheen Zuid-Afrika. Van hem krijgen we indrukken van Zuid-Afrika: het landschap, de geslotenheid van de mensen, het moeilijke verwerkingsproces, het voortduren van de apartheidscultuur. Het zijn telkens kernachtig verwoorde maar treffende verhalen over Zuid-Afrikaanse mensen en geschiedenissen. Dawoed vertelt deze impressies aan Attar, de eigenlijke verteller in de roman. Attar is echter dood, hij werd als linkse activist geëxecuteerd door het regime van Khomeiny. Met vier anderen reist hij in het voetspoor van Dawoed: nog twee van hen zijn dood, en de andere twee zijn getraumatiseerd door martelingen. Deze vijf vrienden van Dawoed volgen hem als geesten, maar ze treden op als zelfstandige personages in het boek. De reis in Zuid-Afrika trekt hen terug naar het leven, en ze zullen alle vijf een nieuw bestaan of rust vinden. Het is een opvallende parallel: in Iran spiegelden ze zich vaak aan de strijd tegen de apartheid, in het bevrijdde Zuid-Afrika vinden ze hun leven en levenszin terug.

Er is nog een verteller in dit boek: aan het begin van elk hoofdstuk komt een korte gecursiveerde passage waarin een Pers uit de vijfde eeuw vertelt over zijn reizen. De verhalen zijn geschreven door Attar die in zijn graf klassieke Perzische reisverslagen las en daar nu passages uit parafraseert of uitbreidt. De boodschap en motieven van deze gecursiveerde stukjes komen terug in de hoofdstukken, bv. in de vreemde dromen van de vijf geesten. Een andere literatuur, de recente Zuid-Afrikaanse poëzie, komt veelvuldig aan bod in de verhalen van Dawoed en Attar.

Het lijkt er misschien op dat Kader Abdollah zijn reisboek onnodig gecompliceerd heeft, maar de verschillende verhalen en gezichtspunten worden mooi ineen gestrengeld. De roman moet vooral begrepen worden vanuit het standpunt van Dawoed, een politieke vluchteling die zich in het bevrijde Zuid-Afrika kan verzoenen met een aantal herinneringen uit zijn Iraanse verleden. [Chris Bulcaen] Verberg tekst

Dawoed, een journalist van Iraanse afkomst die in Nederland woont, reist door Zuid-Afrika. Hij voelt zich schuldig dat hij er zo gelukkig is en laat zich in gedachten vergezellen door vijf minder fortuinlijke dissidente Iraanse vrienden, van wie drie niet meer in leven zijn. Er is een sprookjesachtige interactie tussen doden en levenden: een van de vijf vrienden, die geëxecuteerd is, is zelfs de verteller van het verhaal. Deze roman is een mengeling van personen, ontmoetingen, klassieke Perzische reisverhalen en gebeurtenissen in Zuid-Afrika. Abdolah (Iran, 1954) woont in Nederland en is bekend van o.a. 'Spijkerschrift' en de Mirza-columns in de Volkskrant. Dit is zijn verslag in romanvorm van een literaire reis door Zuid-Afrika. De titel is een strofe uit een gedicht van de Zuid-Afrikaanse dichteres Ingrid Jonker. Abdolah schrijft in korte, kernachtige zinnen met weinig bijzinnen. Geen vloeiende stijl, maar wel krachtig en typisch Abdolah. Een warm en kleurrijk verhaal, met levenslustige hoofdpersonen en een kritisch oog voor de plaats van zwarte mensen. Gebonden; kleine druk. Verberg tekst