Harelbeke

In het voorwoord dat aan dit boek voorafgaat, biedt Luc Devoldere korte uitleg over de ontstaansgeschiedenis van de roman en zijn intentie: het moet gelezen worden als een verzameling notities, als commentaren op 'de waan van de dag'. Die waan krijgt gestalte in de metafoor van een brand waarbij de auteur, zoals dat ook in een aan Vasalis ontleend motto staat, zijn lucifertje afstrijkt. Zo is meteen ook de titel verklaard: een tragische, zelfs absurde onderneming waarbij een haast nutteloze bijdrage wordt geleverd aan een hopeloze situatie. De lezer krijgt dus allerlei vlammetjes aangeboden met een waanzinnig laaiend hellevuur op de achtergrond.
Lucifers voor bij de brand is geen logische, doorlopende tekst, maar een lappendeken waarin kortere en langere bedenkingen elkaar aflossen; soms zijn het tweeregelige aforismen, maar soms ook essayistisch aandoende stukken die verschillende bladzijden in beslag nemen. Deze generische vrijheid laat een grote thematische vrijheid toe: aan bod komen onderwerpen als het ontstaan van normen en waarden, het beoefenen van essayistiek en kritiek, de wereldoorlogen, retorica, liefde, seks, dood, taalverloedering, mondaine bijeenkomsten, onderwijs, de Vlaamse, Belgische en Europese identiteit.
De figuur die in het boek aan het woord is, ventileert zijn eigen mening in alle duidelijkheid, en de lezer wordt uiteraard de vrijheid gegund om daarmee akkoord te gaan of niet. In Devolderes notities maken we kennis met de visie van een sceptische buitenstaander, die als classicus de realiteit aanschouwt vanuit zijn cultuurhistorische kennis. De feiten worden met een onmiskenbare intellectuele ernst besproken en laten herhaaldelijk een existentiële ontgoocheling en levensmoeheid doorschemeren. Het resultaat is een intrigerend werk dat bij de lezer te veel reacties opwekt ? van eensgezindheid én van discordantie ? om het in één ruk uit te lezen. In dat opzicht had het boek iets meer humor of (zelf)ironie mogen bevatten als tegenwicht voor de zwaarmoedigheid en de geheven wijsvinger die overal om de hoek komt kijken. Zo kan men zich afvragen in hoeverre de bewuste brand die aan de waan van de dag gestalte geeft, ook niet benaderd kan worden als een carnavalesk vreugdevuur dat een schaterlach opwekt. [Matthieu Sergier] Verberg tekst

Devoldere (1956) is een Vlaams classicus, filosoof en essayist, sinds 1996 verbonden aan Stichting Ons Erfdeel en sinds 2008 lid van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal-en Letterkunde. Van zijn hand verschenen eerder reisimpressies. Reizen is ook een thema dat regelmatig terugkomt in deze bundeling fragmenten, naast seks, politiek, het verleden (klassieken, oorlog). Het boek is niet samen te vatten, hooguit zoals Cyrille Offermans deed bij de boekpresentatie: ‘Het gaat om een soort geestelijke oefeningen van een postkatholiek, concentratieoefeningen in de letterlijke zin van het woord: zich in afzondering richten op de beknoptst denkbare formulering van de meest diverse kwesties.’ De fragmenten zijn niet thematisch ingedeeld en zonder inhoudsopgave. De meeste zijn enkele regels lang, sommige beslaan meer pagina’s. Filosofische bespiegelingen, schitterende metaforen. Een boek om te lezen en door te bladeren tijdens een lange treinreis. De lezer zal daarna anders tegen de wereld en de medemens aankijken. Met meer genegenheid, of medelijden, maar glimlachend. Verberg tekst