De ‘Chaos’-trilogie speelt zich af op Nieuwe Wereld, een planeet waar menselijke kolonisten samenleven met de inheemse bewoners, de Spakkels. Op Nieuwe Wereld zijn gedachten hoorbaar, waardoor privacy vrijwel niet bestaat. In Het mes dat niet wijkt centreert de plot zich rond Todd Hewitt. Todd groeit op in Prentissdorp, waar alleen mannen wonen. Hij is op de vlucht voor de gestoorde dorpspriester Aaron en het leger van Burgemeester Prentiss, wanneer hij oog in oog komt te staan met een meisje, wier gedachten hij niet kan horen. Later blijkt dat de Herrie een natuurlijk fenomeen van Nieuwe Wereld is. Vrouwen zijn er immuun voor, dus besloten de mannen van Prentissdorp hen uit te moorden. Vervolgens keerden de andere nederzettingen zich van hen af, maar Prentiss is bezig deze dorpen te onderwerpen. Bovendien is er een nieuwe lading kolonisten in aantocht, waarvan het meisje Viola een afgevaardigde is.
Het mes dat niet wijkt begint in medias res en is in het begin vooral verwarrend. De raadsels volgen elkaar in hoog tempo op. Ook Todds onconventionele vertelstijl draagt hieraan bij, met ellenlange zinnen, fonetische spelling en excentriek taalgebruik. Qua thematiek is het boek een echte young adult-roman. Todds emoties weerspiegelen die van een doorsneetiener.
Het donkere paradijs draait vooral om de spanningen tussen Burgemeester Prentiss en zijn tegenstanders: een terreurbeweging genaamd het Antwoord. In dit boek wordt het verhaal beurtelings verteld door Todd en Viola, die elk gevangengenomen zijn door een andere partij. Ze moeten voor zichzelf uitmaken of ze daar bij willen horen of niet. Ook hier duikt opnieuw een parallel op met de situatie van een doorsneetiener, die zich afzet tegen zijn opvoeders en zijn eigen waarden leert bepalen. Daarnaast is er ruimte voor maatschappijkritiek. De bomaanslagen van het Antwoord roepen herinneringen op aan terreuracties uit onze eigen geschiedenis en de situatie van de vrouwen en Spakkels vertoont sterke overeenkomsten met die van onderdrukte minderheden. In dit deel boet de ‘Chaos’-trilogie wel wat in aan spanning. Een grote schare personages doet hun zegje over oorlog en uit al die verschillende opinies moeten Todd, Viola en de lezer hun eigen oordeel vellen. Daarmee biedt de ‘Chaos’-trilogie geen epische strijd tussen Goed en Kwaad, maar een veel reëler beeld van oorlog.
De verloren spanning wordt ruimschoots goedgemaakt in Lawaai dat nooit stopt, wanneer de twee partijen moeten samenwerken tegen de Spakkels. Ook in dit deel komt er een nieuwe verteller bij. Het is 1017, de enige Spakkel die het concentratiekamp heeft overleefd. Daarmee krijgt ook de derde partij een stem. Doordat de Spakkels andere benamingen voor eerder geïntroduceerde termen gebruiken, moet je opnieuw even wennen aan de vertelstijl. Daarnaast keert in dit deel steeds de vraag terug of je oorlog persoonlijk mag maken. Meer nog dan de voorgaande delen zet Lawaai dat nooit stopt aan tot nadenken over rechtvaardigheid, en daarmee is het voor mij het beste en ook meest volwassen boek uit de reeks.
 
(Dit is een abstract van een artikel van Kyra Fastenau. Het is verschenen in De Leeswelp 6, 2013.)
[Kyra Fastenau] Hide text

De vergelijking met 'De Hongerspelen' is snel gemaakt. Beide zijn science fiction trilogieën die een uniek gegeven injecteren in een spannend verhaal rondom een opgroeiende jongere. Maar al in het eerste deel van deze 'Chaos trilogie'*, stijgt het boek ver uit boven z’n soortgenoot. Todd (bijna 13, ik-figuur) woont op een planeet waar iedereen elkaars gedachten kan horen. Hij is de laatste jongen die nog man moet worden in zijn dorp, waar verder alleen maar mannen wonen. Als hij het meisje Viola in het moeras tegenkomt, zet dit een reeks gebeurtenissen in werking die Todds hele leven en dat op de planeet op z’n kop zet. Op de vlucht voor het leger moet hij samen met Viola achter de gruwelijke waarheid zien te komen. Gruwelijk is dit boek af en toe zeker. Er zitten een aantal heftige scènes in. Niet alleen bloederige, maar vooral ook psychologische. De worsteling van een jongen die man gaat worden, is indringend onder woorden gebracht. En het verhaal is van begin tot einde geloofwaardig en sterk geconstrueerd. Iets waar 'De Hongerspelen' zeker terrein op verliest. Het heftige open einde smaakt daarom absoluut naar meer. Vanaf ca. 15 jaar. Hide text

Op “nieuwe wereld” is het leven van de kolonisten hard. De oorspronkelijke bewoners, ook wel Spakkels genoemd, zijn in een oorlog bijna allemaal omgebracht. Er zijn geen moderne middelen en ze zijn afgesloten van de planeet waar ze vandaan komen. Bovendien zijn de gedachten van alle mannen voor iedereen hoorbaar en ook dieren denken hardop. Dat levert een continu allesoverheersend geluid op waaraan niemand kan ontsnappen. Er is geen enkele vorm van privacy. Maar toch zijn er heel veel geheimen.
Todd Hewitt is de laatste jongen in Prentisstown. Een maand voordat hij op zijn dertiende verjaardag een man zal worden, hoort hij voor het eerst stilte. Hij slaat op de vlucht en ontmoet Viola. Zij is de enige overlevende van een verkennersschip dat naar nieuwe wereld werd gestuurd. Langzaam maar zeker ontdekt Todd de vreselijke waarheid over Prentisstown, over wat er met de vrouwen van het dorp gebeurde en hoe je er man wordt. Burgemeester Prentiss jaagt het tweetal achterna en vormt op zijn weg een waar leger.
Het boek wordt vanuit het standpunt van Todd verteld. Zijn taalgebruik is beperkt, primitief maar ook authentiek. Als lezer hoor je als het ware de niet aflatende gedachtenstroom van hemzelf en van alles en iedereen die hij tegenkomt. Ook in het lettertype komt het geluid tot uitdrukking. Het verhaal voert je mee in een wervelende stroom van gevoelens en gedachten, van spanning, actie en gruwelijkheden. De beproevingen van de twee jongeren zijn zowel fysiek als psychologisch bijzonder heftig. Onvoorspelbaar en goed opgebouwd verhaal, origineel in al zijn facetten. Dit is het eerste boek in de Chaos-trilogie.
Hide text