Zeven minuten na middernacht is een magisch-realistische jongerenroman, gebaseerd op een idee van Siobhan Dowd. Het hele boek ademt echter Patrick Ness. Het is een complex verhaal over rouw en de tegenstrijdigheid van de menselijke geest, dat terecht het label ‘meesterwerk’ verdient.
Het hoofdpersonage is de dertienjarige Conor O’Malley, wiens moeder lijdt aan een terminale vorm van kanker. Conor voelt zich behoorlijk eenzaam en worstelt met een duister geheim, dat hem tergt in terugkerende nachtmerries. Op een nacht komt de taxusboom op de begraafplaats achter zijn huis tot leven en belooft hem drie verhalen te vertellen, waarna Conor zelf het vierde verhaal moet vertellen, dat van zijn nachtmerrie. Gaandeweg groeit het idee dat het monster een onderdeel is van Conors onderbewustzijn.
De verhalen van het monster houden steeds verband met het kaderverhaal, maar pas wanneer Conor zijn geheim opbiecht, kun je als lezer de link leggen. Het vereist dan ook meerdere leesbeurten om het boek echt te kunnen vatten. In zijn nachtmerrie hangt Conors moeder aan de rand van een klif. Hoewel Conor haar nog langer had kunnen vasthouden, kiest hij ervoor om zijn moeder los te laten: ‘Ik wil dat het afgelopen is!’ Voor die monsterlijke gedachte hoort Conor volgens hemzelf ‘de allerergste straf’ te krijgen. Het monster legt hem echter uit dat zijn tegenstrijdige gevoelens juist heel menselijk zijn. Hiermee is het verhaal echter niet ten einde, integendeel: de verwachtingen van de lezer worden nog een laatste keer tegengesproken, wanneer Conor zijn moeder ‘de onherroepelijke, volledige waarheid’ vertelt. Je verwacht dat hij haar zal vertellen over de gedachte die al hem zo lang kwelt, maar in plaats daarvan zegt hij: ‘Ik wil niet dat je gaat.’ Hij accepteert de pijnlijke situatie zoals die is en precies daarin schuilt zijn verlossing.
Zeven minuten na middernacht krijgt nog een extra dimensie dankzij de prenten van Jim Kay. Zijn grimmige zwart-witillustraties in collagetechniek lopen over meerdere pagina’s. Er is een duidelijk contrast tussen natuur en industrie, zowel in de stijl als in de beelden zelf. Ook zien we veel symbolen van begrenzing en vrijheid, die de thematiek van gevangen zitten en loslaten nog meer in de verf zetten.
Met Zeven minuten na middernacht levert Patrick Ness opnieuw een rijk verhaal af dat nog lang in je hoofd blijft nazingen. Ondanks de complexiteit en het heftige thema is het een toegankelijk boek. Bovendien reikt de thematiek van het boek veel verder dan alleen kanker, want Conors emoties zijn herkenbaar voor iedere tiener: het gevoel dat je er in je eentje voor staat, dat volwassenen je niet serieus nemen, de tegenstrijdige gedachten waar je niks van begrijpt… Het is de essentie van de puberteit. Juist daarom is Zeven minuten na middernacht bij uitstek een jongerenroman. Volwassen uitgevers en critici die daaraan voorbijgaan en het boek klakkeloos bestempelen als ‘leeftijdloos’, doen deze complexe roman absoluut te kort.
 
(Dit is een abstract van een artikel van Kyra Fastenau. Het is verschenen in De Leeswelp 9, 2013.)
[Kyra Fastenau] Hide text

Sinds Conor (13) weet dat zijn moeder kanker heeft, krijgt hij steeds die vreselijke nachtmerrie over duisternis, geschreeuw en een afgrond. Door de situatie met zijn terminaal zieke moeder komt Conor op school in een isolement. Bovendien heeft hij te maken met een afstandelijke oma en een vader die een nieuw gezin heeft. ‘s Nachts precies om 00.07 uur krijgt Conor bezoek van de tot leven gekomen taxusboom achter hun huis. Dit oermonster vertelt drie verhalen, die consequenties hebben voor Conors gedrag. Het vierde moet Conor zelf vertellen en daarmee ziet hij uiteindelijk de vreselijke waarheid onder ogen. De beeldende manier van schrijven zorgt voor een grote betrokkenheid bij de emoties waarmee Conor te maken krijgt. De schrijfstijl is levendig, soms poëtisch, hier en daar humoristisch en met veel dialoog. De woordkeuze is zorgvuldig en origineel. Het verhaal heeft sprookjesachtige en griezelelementen. De bijzondere zwart-witillustraties in gemengde techniek, geven hieraan een extra dimensie. Tekst en illustraties zijn verzorgd afgedrukt op glanzend papier. Gebaseerd op een idee van de Ierse schrijfster Siobhan Dowd die zelf aan kanker overleed. De manier waarop het verwerken van verlies wordt beschreven, is invoelbaar voor zowel jongeren als volwassenen*. Vanaf ca. 13 jaar. Hide text